Estratexia Evolutivamente Estable
"Unha galiña non é mais ca un medio do ovo para crear mais ovos"
Falaba no anterior post
R.R. sobre
Richard Dawkins, a quen eu coñecía non tanto como insigne ateo (ou
brigth, que queda mais cool) senón como evolucionista de pro. Claro que unha cousa vai coa outra. A teoría do Xen Egoísta postula que a unidade básica da supervivencia dos mais aptos non é o individuo, senón o xen, e que os organismos non son senón máquinas que estes empregan para replicarse. Isto explica, por exemplo, as conductas altruistas cara membros da nosa familia, xa que comparten carga xenética con nós, ou o especismo, é dicir, que os individuos beneficien aos membros da súa especie a expensas doutras. Que nos dea mais pena un gato que unha mosca, porque está mais próximo xenéticamente a nós. Unha conducta que reporta beneficios para unha determinada carga xénica sobre outra diferente convírtese nunha EEE, unha estratexia evolutivamente estable, que se perpetuará xeración tras xeración porque serve aos maquiavélicos propósitos do xen: dominar o mundo (riso diabólico).
Nunha primeira instancia, esta teoría ten dúas lecturas complementarias : implica un determinismo xenético total, sen deixar sitio para a vontade individual nin para a autoconsciencia, e por outro lado unha visión totalmente aleatoria e digamos, non lineal da evolución. O ser humano non sería superior aos insectos, tendo en conta que as cascudas levan aí cen millóns de anos, ocupan todo o planeta e a súa carga xenética sobreviviu.
A min gústanme ou non as teorías un pouco en relación a como encaixen na miña forma, un tanto cínica, de ver o mundo. Neste caso, unha evolución sen unha fin, sen un obxectivo, gústame. Gústame porque un obxectivo implica unha dirección, unha dirección implica un plan e un plan implica algo ou alguén que o planifique. É un
creacionismo disfrazado de evolucionismo, como un xeito de asumir a creación intelixente pero con mais voltas. E non. Grazas pero non, grazas. Igual é un pouco duro pensar que estamos aquí por casualidade, que isto non vai a ningures en concreto e que non somos o cumio, gloria e ornato da evolución, pero paréceme moito mais honesto. Ademáis, non cambia demasiado o feito de que estamos aquí, e imos pasar un tempiño.
A segunda parte, o do determinismo, non o vexo tan claro. Asumo que a intelixencia é un plus evolutivo, un xeito de adaptarse ao medio para un becho extraordinariamente feble e desvalido, pero unha vez que chegamos a ter autoconsciencia, non teño claro até que punto non nos estamos saíndo do curso normal da evolución. Para ben e para mal. Para ser altruísta con persoas ás que non coñecemos ou para cargarnos aos nosos familiares directos. É a intelixencia unha estratexia evolutivamante estable?
Marcadores: Ciencia
Por que son atea (e non agnóstica)
Estes días escoitei ou lin varias referencias a Bertrand Russell sen relación entre si. Así que cando cheguei á casa, busquei a miña vella libreta, antecesora deste blog, para reler o que escribín despois de ler "Por que son ateo". O libro é un debate dialéctico e filosófico sobre a posibilidade ou non da existencia de deus, no que, obviamente, Russell leva tódalas de gañar. Non se pode demostrar que deus non existe (tampouco que non existan os deuses homéricos, como el di) pero os argumentos a favor quédanse bastante coxos.
Aínda que no libro, Russell fala dende a lóxica e non se remite a argumentos éticos, o que distingue a un ateo dun agnóstico é precisamente a ética. Russell é ateo (e non sinxelamente "non cristián" como di a terrible tradución ao español) porque non está dacordo
eticamente coa relixión.
Dende o punto de vista dun racionalista coma Bertrand, a existencia dun ser superior ((omnisciente omnipotente e tal) é imposible de falsar, e polo tanto non nos gusta. Non nos gusta porque nos remite a unha cuestión puramente emocional, ao
creo porque é absurdo de Tertuliano, que como científicos non nos gusta pero nada de nada. Dende o punto de vista racionalista russelliano, da pouco mais ou menos igual crer en deus que en extraterrestres ou gnomos, a efectos de demostrabilidade.
Pero isto non nos convirte en ate@s. A convición de que non se pode probar mediante a lóxica a existencia de deus é o que defende o agnosticismo. Ir un paso mais aló depende exclusivamente dunha cuestión moral. A pregunta xa non é se existe deus, senón se é desexable semellante cousa. É desexable un ser superior? É beneficioso para o ser humano a crenza nun ser superior, tendo en conta que esta crenza é inverificable e incontrastable? Bertrand e mais eu pensamos que non. Que nin de coña.
En primeiro lugar, crer en cousas que non se poden demostrar chámase superstición. Unha persoa disposta a crer sen meter o dedo na chaga (atea si, pero con lecturas bíblicas, faltaría mais) é unha persoa facilmente manipulable, porque non segue o seu propio criterio. E as relixións nútrense sempre de xente facilmente manipulable. Ademais, se cres en deus sen probas, tamén tes que crer sen probas no que a deus lle gusta ou non lle gusta, e aí xa nos metemos no segundo tema: vas deixar que outras persoa che digan como tes que vivir.
Por outra banda, crer no premio e no castigo da vida eterna é un magnífico antídoto contra as revoltas, as revolucións, as rebelións. Se estás fatal aquí, xa se che compensará, non fai falla que te tomes a molestia de mudar as cousas. Se alguén actúa de xeito inxusto, será castigado, pero entrementres está a comerse a túa colleita (non falo agora da Idade Media, falo da receita máxica da Igrexa para a situación en América do Sur: chamar aos campesiños á resignación e aos terratenentes á caridade cristiá).
Por último, Russell da un argumento ético de peso: Xesús de Nazareth deixa claro que cre no Inferno, na condenación eterna. Nin Bertrand nin eu podemos aceptar eticamente que se nos xulgue, se nos condene e se faga churrascada con nós. Non só porque claramente tanto a el como a min nos toca ser braseado, senón porque non lle desexaríamos sofremento eterno nin ao noso peor inimigo. O Inferno cristián non permite rectificar nin aprender dos erros, e iso para un científico tamén é difícil de tragar.
Marcadores: Filosofía
O maligno, maligno, maligno DVD
Esta semana merquei unha revista de cine que traía un especial DVD, e xa que son unha consumidora habitual de pelis, boteille unha ollada con especial atención. Ademáis de varias cousas que me apetecían, como un megapack de
Blade Runner con tódalas montaxes habidas e por haber, remasterizado, reeditado e remozado, atopei un par de artigos, digamos, teóricos, sobre o tema. O tema do DVD, que a min parecíame que non tiña moita miga (non creo que haxa nostálxicos do VHS). Pois semella que si, porque un fulano conseguiu encher unha doble páxina coas súas sesudas reflexións.
Se entendín ben, o tipiño viña a dicir que o DVD significa a morte, ou polo menos a deturpación, do cinema moito mais do que o foi o VHS (!!!!) Porque o VHS é malo e perecedeiro, e ti es consciente de que o que estás vendo non é cinema, senón unha mala imitación, pero o DVD vende a ilusión da copia fidedigna.
"
La propia condición del DVD como repetidor insaciable de imágenes distintas en su aparente uniformidad son uno de los instrumentos preferidos de control del nuevo poder virtual, una idea de vigilancia que Foucault nunca llegó a imaginar." (Hai xente que ten que citar a Foucault alomenos unha vez en cada texto, non o notáchedes?).
A tese, en definitiva, é que o DVD é perverso porque non é o orixinal, e polo tanto non é cinema, pero a industria fainos pensar que si, cando en realidade a esencia do cinema é o pase único. Tamén fai referencia, no mesmo artigo, ás reproducións artísticas como algo industrial, feito en serie, ao modo de Zara ou Ikea.
Non sei, eu pensei que a esencia do cinema, se é que tal cousa existe, é precisamente que o seu soporte permite a reproductibilidade, tanto temporal como física, pasar a cinta moitas veces ou facer moitas copias da mesma cinta. Cal das cintas, se falamos de película no sentido estricto, é "a orixinal"? Ningunha das que ningún de nós vimos nunca na nosa vida ao ir ao cinema, e non por iso consideramos que sexa "falso". Ten iso sentido unha vez que a "película" non existe e a copia é dixital? Se a cinta orixinal está deteriorada, segue a ser orixinal?
Ponme un pouco dos nervios este tipo de reflexións pseudointelectuais de xente á que lle mandan encher dúas páxinas falando dalgo tan pouco atractivo como o DVD. En primerio lugar, porque no fondo, aínda que citen a Foucault e falen da perversa política capitalista na que nos vemos inmersos, destilan un inconfundible tufo elitista e clasista. Porque o que ven a dicir este señor é que lle fastidia moito que calquera, calquera currito, calquera de nós, calquera
non intelectual poda ter acceso ao cinema, poda ver calquera peli e incluso facerse unha filmoteca propia e decente, porque o formato o permite, porque a copia é idéntica e infinita e reproductible e pirateable e descargable. Acabouse a elite dos que tiñan un proxector e unha pantalla na casa, calquera podería ser Garci (dios no lo quiera).
En segundo lugar, porque se percibe unha resistencia reaccionaria ao cambio, aínda que sexa para mellor, unha resistencia a que as cousas deixen de ser como sempre foron. Porque dicir que o DVD é peor (peor moralmente, ollo) que o VHS é unha cuestión de fe. En terceiro lugar, porque tanto falar da experiencia auténtica, e sempre se esquecen de que a experincia é que o cine pasou en poucos anos de custar cincocentas pesetas a custar SEIS EUROS, o que fai que, co que custan dúas entradas, merques o DVD cando pase a serie media.
O cinema naceu como un entretemento da clase baixa, pero como o jazz, como todo o que ten certo valor, sempre hai un grupo diposto a facer del un corpus de coñecemento inaccesible aos non iniciados. A ser posible, non accesible físicamente. Non todo o mundo vai ser un experto en cine, ou non todo o mundo vai ter un interese artístico nel, fóra do mero entretemento, pero o caso é que agora calquera ten acceso, se quere, a case calquera cousa, ao director mais descoñecido e ao mais de culto. E claro, semella que proe que a caixeira do súper saiba quen é Bergman.
Marcadores: Cinema
