quinta-feira, abril 09, 2009

De ratos, lobos e persoas

Estiven estes días repensando en Hermann Hesse, O Lobo Estepario e todas esas cousas que unha le cando ten quince anos, querería vivir nunha Castalia un pouco diferente, adicarse en exclusiva ás matemáticas e á contemplación, e a idea de ser medio animal resulta tan atraínte. Depois, decateime de que as matemáticas non eran o meu, alomenos non ao nivel que me gustaría, e que por outra banda necesitaba acción, quen o ía dicir, e comezaba a parecerme un luxo indecente a vida contemplativa. Supoño que no fondo non son tan esquizoide como me parecía hai uns anos, e si me gusta o contato cos meus semellantes. Non son nada lobo estapario, e se teño parte de animal gustaríame pensar que é algo así. Menos épico, pero moito mais práctico para ter na casa.

E aínda así, a idea do tótem, do dobre-animal, asáltame dende varios frentes de cando en cando, como se fose un deses conceptos que polinizan a nosa cultura e aparecen onde menos o agardas, tanto en Hesse como en A Búsola Dourada. De entrada, unha pensaría que o tótem representa a parte salvaxe ou "natural" de cada un, o subconsciente freudiano. Aquilo co que non nos atrevemos a enfrentarnos. Pero nunha segunda lectura, o tótem é en realidade o noso eu, o núcleo de personalidade que aglutina as características mais auténticas de cada un. Na novela de Pullman, o daemon ten o xénero contrario ao do seu dono, como unha especie de anima/animus jungiano, e nese sentido si sería o noso outro eu, porque ademais dialoga coa parte humana e dalle consellos: o daemon da decidida Lyra é un becho moito mais asisado e prudente ca ela. Pero entón por que semella haber unha relación de identificación (de imaxe-no-espello) e non de complementariedade en tódalas ideas do tótem? En Hesse, aínda que o protagonista expresa certo temor cara o seu eu-lobo, non cabe dúbuda que o recoñece como propio. A Lord Asriel correspóndelle como daemon unha maxestuosa femia de leopardo branco (que por algunha razón incomprensible ten o terrible e moi pouco cool nome de Stelmaria), é unha imaxe reflexada das súas principais características.

Na obra de Jung (ao que teño que ir adicando un post axiña) existe a figura da anima, un outro-eu de xénero contrario ao noso, que funciona como un negativo, mais que como un reflexo. Sería a nosa parte escura, aquilo ao que non queremos enfrentarnos, o que temos que negar para afirmar o noso eu (por iso é de sexo contrario na ideoloxía ultramachista de Jung), pero que ao mesmo tempo forma parte de nós e nos complementa.

Cal é realmente o medo a ese "lado escuro" (Luke, eu son o teu pai)? Precisamos unha imaxe na que vernos reflectid@s para afirmarnos, ou tememos precisamente aquela parte de nós mesm@s que faría tambalearse a nosa idea sobre como somos?

Marcadores: ,

quarta-feira, abril 01, 2009

Marvin, Marvin...

Hoxe fanse 25 anos da morte de Marvin Gaye, un deses músicos a quen se pode escoitar unha e outra vez, e sempre soa novo. De xeito un tanto maniqueo, para min Marvin sempre representou a outra cara da moeda de James Brown: guapo, elegante e perfecto detro dese smoking mítico de Sexual Healing ou con ese look setentero e hippy pero arreglao, namentres Brown tiña ese aspecto de maltratador (e non só o aspecto) e tipo pouco recomendable en xeral. Marvin compuña música contra a guerra de Vietnam mentres Brown apoiaba a candidatura de Nixon. Os dous tiveron numerosísimos líos amorosos, pero intúo que a actitude era completamente diferente cara ás mulleres, proba do cal é como lle afectou a Gaye a morte de Tammy Terrell, de quen non sei se foi parella, pero de quen seguro que foi amigo.

O mais curioso da historia de Marvin é a súa morte, acribillado a tiros polo seu propio pai, crego dunha secta cristiá, a Casa de Deus. Por mais que busquei, non atopo por ningures cal foi a razón do asasinato, que foi calificado de "homicidio justificable" (?) Parece que Marvin tiña problemas graves coas drogas, e volveu á casa dos pais tratando de reordear a súa vida, pero ocorreu todo o contrario. Discutía continuamente co pai, tratou de suicidarse varias veces e ao final non lle fixo falla: matouno el.

Unha das cousas que poderían ter ocorrido é que o Reverendo Gay (que humor negro ten a vida), un integrista relixioso, non aprobaba a imaxe sexy e disoluta do fillo, que cantaba cousas como "o sexo é só sexo e o amor é amor". Se realmente foi así, debería servir como recordatorio de até que punto o fanatismo está disposto a defender a súa moral a punta de pistola. Só está agardando o momento.

Marcadores: