quinta-feira, fevereiro 22, 2007

Océanos de Tempo

Hipertexto, información, biblioteca. O Pastor Eléctrico abriu un tema apaixonante, a idea de recopilar toda a sabedoría (léase información) do mundo, poñela xunta e facela accesible.O Proxecto Xanadu, que deviría na actual internet. Iso é o maior logro das novas tecnoloxías, facer accesible calquera información para todo o mundo (antes de que ninguén diga nada, si,
refírome ao mundo occidental, e si, non debería existir esta barreira entre os que temos acceso á tecnoloxía e os que non a teñen).
Cosm
O primeiro intento de recopilación universal de información, de coñecemento, foi a Grande Bibiloteca de Alexandría. Fálase dunha cifra que oscila entre 700.000 e 900.000 volumes, todos copiados a man dos orixinais, ou mercados pagando, supoño, cifras astronómicas para a época. O único que está claro historicamente é que foi fundada por Ptolomeo no século III antes da Era Común (a.E.C) Despois diso, todo son lendas. As doazóns de libros Marco Antonio a Cleopatra, o seu incendio cando Exipto cae ante o Imperio Romano. Parece que no século IV da Era Común, a Bibllioteca seguía a funcionar, fora a mesma fundada por Ptolomeo ou unha institución que a sucede. Seguramente, xa pasara a súa época de esplendor.

Os historiadores insisten moito no aspecto mítico da Grande Biblioteca. Probablemente, repítese, foi mais unha lenda creada con posterioridade sobre unha realidade mais ben modesta. A min dame igual. Eu creo que o realmente valioso da Biblioteca non é que tivera 200.000 ou 900.000 volumes, nin o seu funcionamento real. Creo que o marabilloso foi a idea que a moveu, que non se voleveu a repetir ata os nosos días, de querer recopilar todo o coñecemento do mundo, de converterse nun lugar onde científicos ( e digo ben) de toda a terra coñecida puideran estudar sen ningún tipo de restricción.

Dame igual, tamén, se se quimou con Xulio César, ou se no século IV era só unha sombra do que foi. O que tamén está claro é que foi saqueada por fanáticos cristiáns, movidos polo patriarca Cirilo, ou por Teófilo (iso tampouco me importa demasiado) e que á mestra Hipatia arrastrárona fóra do Museo e esfolárona viva. Literalmente. Arrincáronlle a pel a tiras mentres aínda estaba viva.

Nunca saberemos o que se perdeu. Coméntame FraVernero que a ciencia helenística tiña as súas propias contradiccións, os seus propios erros, e sei que ten razón. Se cadra a Biblioteca remataría por pecharse, decaería e desaparecería, xa estaba nese camiño. A fascinación que sinte Sagan, e que se reflexa en Cosmos, non é polo que foi en realidade, senón polo que representa, porque o que sabemos con seguridade é que ese saqueo e ese asasinato marcan o paso da época do coñecemento á dos libros proibidos, da tolerancia relixiosa ás persecucións cristiáns (que por certo, comezaron as súas propias persecucións en canto deixaron de ser perseguidos).

Pénsase que Hipatia estaba interesada na aínda moi incipiente tecnoloxía, e que inventou varios inxenios, entre eles un aparello para destilar a auga e unha rudimentaria máquina de vapor. Non sei, igual quedaban en nada ou pasaban desapercibidos, pero o caso é que a máquina de vapor descubriuse de novo, como moi cedo, no XVII.

A Grande Biblioteca foi o primeiro intento de hipertexto, de comunidade de sabios e científicos traballando xuntos e sen cortapisas relixiosas, á marxe do que os preconceptos da época puideran marcar. Tardamos case dous mil anos en chegar de novo a ese punto. Eu sospeito, creo, que coa destrucción da Biblioteca e do xeito de entender o mundo que simboliza, a historia do coñecemento humano retrocedeu mil anos, pero nunca o saberei con certeza.

Marcadores: ,